Το Πρώτο Όνειρο είναι ένα silva, ένα μακρόχρονο επιστημονικό ποίημα: περιγράφει τη μοναχική εμπειρία του πνεύματος που ταξιδεύει μέσα από το άπειρο εξωτερικό και εσωτερικό, την ψυχή που ανεβαίνει προς τη γνώση και, τέλος, τελειώνει σε μια πτώση.
Είναι, παράδοξα, ένα όραμα που μετατρέπεται σε μη όραμα. Η Sor Juana λέει, λοιπόν, ότι το προσκύνημα της ψυχής της μέσα από τις υπεράκτιες σφαίρες, ενώ το σώμα της κοιμάται, ένα θέμα τόσο παλιό όσο ο ίδιος ο άνθρωπος και είχε διαφορετικές φιλοσοφικές και λογοτεχνικές εκφράσεις που περιλαμβάνουν τον Πλάτωνα, τον Ξενοφών, τον Ντάντε στην Θεία Κωμωδία του, το πνεύμα των προσκυνητών. τον Μεσαίωνα, το Σπνίνιο του Κέπλερ και, αργότερα, το Iter exstaticum του Kircher, εκτός από πολλές άλλες εκδηλώσεις.
Αν και το άπειρο σύμπαν για το οποίο ο Sor Juana μιλά σε αυτό το ποίημα είναι το πεπερασμένο σύμπαν της Πτολεμαϊκής αστρονομίας, το πνευματικό συναίσθημα που περιγράφει είναι αυτό ενός ίλιγγου πριν από το άπειρο. Σε αναστολή στην κορυφή της ψυχικής πυραμίδας της από έννοιες - λέει ο Octavio Paz - η ψυχή βρίσκει ότι οι δρόμοι είναι άβυσσοι και απέραντοι γκρεμοί. Αν μπορούσαμε να αναλύσουμε το περιεχόμενο του ποιήματος, θα μπορούσαμε να πούμε, με τρόπο απλό, απλοϊκό, ότι το Πρώτο Όνειρο λέει πως, ενώ το σώμα κοιμόταν, η ψυχή ανέβηκε στην ανώτερη σφαίρα. Εκεί είχε ένα όραμα τόσο έντονο, απέραντο και φωτεινό που την εκθαμβωτικό και την τύφλωσε. Απαντήθηκε, μετά από αυτή τη συκοφαντία, ήθελε να ανέβει ξανά, τώρα βήμα προς βήμα, αλλά δεν μπορεί. όταν αμφιβάλλει για ποιον άλλο τρόπο να πάει ο ήλιος ανατέλλει και την ξυπνά
Αυτό το ποίημα έχει ζωτική σημασία στο έργο του Sor Juana - η ίδια λέει στην απάντηση στον Sor Filotea ότι δεν έχει γράψει τίποτα για ευχαρίστηση, εκτός από ένα "κομμάτι χαρτί που ονομάζουν The Dream" - όχι μόνο επειδή παγιώνει την ανωτερότητα που έχει ο συγγραφέας οι σύγχρονοι και οι πρόγονοί του, αλλά επειδή ασχολείται με ποιητικό και φιλοσοφικό τρόπο, ένα από τα μεγάλα θέματα της ανθρώπινης σκέψης: την αδυναμία της απόλυτης γνώσης, την περιττό να προσπαθήσουμε να φτάσουμε στην Ανώτατη Αλήθεια, το μικρό της ψυχής πριν από τη σοφία.
Ακολουθεί ένα απόσπασμα από το ποίημα, το οποίο στην πραγματικότητα έχει πάνω από 1000 στανζ:
Πυραμιδική, μοιραία, από τη γη που γεννιέται στη σκιά, από τον ουρανό, από ματαίους οβελίσκους, υπεροπτικό σημείο, για να αναρριχηθεί προσποιώντας τα αστέρια, Αν και τα όμορφα φώτα του ήταν πάντα, πάντα λάμποντας, ο σκοτεινός πόλεμος, ο οποίος με μαύρους ατμούς εκτίμησε την τρομερή φυγή σκιά, κοροϊδεύοντας, τόσο μακρινή, που είναι σκοτεινή Συνοφρυωμένος που δεν είχε φτάσει ακόμη στο κυρτό ανώτερο Από τη σφαίρα της θεάς, ότι τρεις φορές όμορφες με τρία όμορφα πρόσωπα να φτιαχτούν, παραμένει μόνο ο ιδιοκτήτης του αέρα που ομίχλησε με την πυκνή αναπνοή που εκπνεύσει: και στην ικανοποιημένη ακινησία της σιωπηλής αυτοκρατορίας, υποτακτικές μόνο φωνές που συγκατατέθηκαν στις σκοτεινές νύχτες, τόσο σοβαρές , ότι ακόμη και η σιωπή δεν διακόπηκε με καθυστερημένη πτήση, και το τραγούδι, από το κακό αυτί και ακόμη χειρότερα από το παραδεκτό πνεύμα, ο ντροπιασμένος Νυκτίνος με κλέβει από τις ιερές πόρτες το υπολειπόμενο από τους επιφανείς φεγγίτες που μπορούσε να προσπαθήσει να ανοίξει ένα κενό και να φτάσει ιερά στα ιερά ιερά φανάρια της πολυετούς φλόγας που σβήνει, αν όχι διαβόητο, σε καθαρό ποτό, το m Η Atheria crasa καταναλώνει, ότι το δέντρο της Μινέρβα του καρπού του, από επιβαρυντικά-σπασμένα πιεστήρια και αναγκαστική παράδοση, και εκείνα που είδε το εξοχικό τους σπίτι να επιστρέφει, τα υφάσματά τους γιάρουν τη θεότητα του Βάκχου ανυπόφορα, δεν υπάρχουν πλέον ιστορίες που λένε διαφορετικά, με έναν τρόπο αν εξωφρενικά μεταμορφωθεί, δεύτερη μορφή ομίχλη, που φαίνεται να φοβάται ακόμα στο σκοτάδι μερικές φορές χωρίς φτερωτά φτερά ...
